Saopštenje za javnost: Za doslednu primenu Zakona o finansiranju političkih stranaka
Transparentnost – Srbija, povodom predloga Zakona o budžetu za 2011 godinu, upozorava javnost, Vladu i Narodnu skupštinu na krupnu nedoslednost u primeni Zakona o finansiranju političkih stranaka.
Pomenuti Zakon o finansiranju političkih stranaka (2003), propisuje da se parlamentarnim partijama dodeljuje iz republičke kase „0,15% budžeta umanjenog za transfere“ za finansiranje njihovog redovnog rada. Zakon ne precizira da li se kao polazište uzimaju prihodi ili rashodi budžeta. Budući da prihodi i rashodi budžeta nikad nisu ujednačeni, cifra se može veoma razlikovati u zavisnosti od toga šta se uzima kao osnov za obračun. Ministarstvo finansija, koje ove troškove obračunava, je u proteklih šest godina uvek to činilo (manje ili više precizno) na osnovu rashoda budžeta (osim 2004, za koju kriterijumi nisu sasvim jasni). Međutim, u predlogu budžeta Republike za 2011, kao kriterijum za obračun po prvi put su uzeti prihodi budžeta.
Očigledno, samo jedan od ova dva pristupa može biti ispravan. Ako je Vlada, kao predlagač Zakona o budžetu bila u pravu u prethodnih šest godina, onda će parlamentarne političke stranke naredne godine biti neosnovano uskraćene za 180.779.943,5 dinara. Ali ako je Vlada sada u pravu, onda su stranke iz budžeta od 2004 do danas dobile čak 354.974.390 dinara više nego što im po zakonu pripada!
Mada se može pretpostaviti da je razlog za navedenu nedoslednost želja za uštedom, smanjenje budžetskog deficita ne sme biti izgovor za to da se zakoni nejednako primenjuju u jednakim slučajevima. Prema stanovištu Transparentnosti Srbiji postoje tri moguća rešenja za izneti problem, koja bi povratila pravnu sigurnost:
1) novi obračun sredstava koje treba dati strankama u narednoj godini na osnovu prethodno korišćenih osnova za obračun;
2) priznanje Vlade da je ranijih godina počinjena greška i traženje načina da se šteta učinjena poreskim obveznicima nadoknadi ili
3) preciziranje pravila o tome da se obračun vrši na osnovu „prihoda budžeta“- kroz dopunu Zakona o finansiranju stranaka- koja bi bila usvojena zajedno sa novim budžetom.
Transparentnost – Srbija
Beograd, 23. decembar 2010.
U prilogu:
- Relevantna zakonska odredba
- Pregled budžetskih dotacija za političke stranke koje se finansiraju iz republičkih budžeta od početka primene Zakona o finansiranju političkih stranaka iz 2003.
Član 4, st. 1 Zakona
Sredstva iz javnih izvora koja se obezbeđuju za finansiranje redovnog rada političke stranke čiji su kandidati izabrani za poslanike, odnosno odbornike, određuju se na nivou od 0,15% budžeta Republike Srbije (umanjenog za transfere drugim nivoima vlasti i organizacijama obaveznog socijalnog osiguranja), 0,1% budžeta jedinice teritorijalne autonomije (umanjenog za transfere od drugih nivoa vlasti i drugim nivoima vlasti) odnosno 0,1% budžeta jedinice lokalne samouprave (umanjenog za transfere od drugih nivoa vlasti).
|
Posledice nedoslednog tumačenja odredaba Zakona o |
|||
|
2011 godina - predlog zakona o budžetu |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
724.400.000.000,0 |
844.919.908.000 |
|
|
Transferi ostalim nivoima vlasti |
67.055.997.000,0 |
67.055.997.000,0 |
|
|
Transferi organizacijama za obavezno osiguranje |
274.271.282.000,0 |
274.271.282.000,0 |
|
|
osnovica za obračun |
383.072.721.000,0 |
503.592.629.000,0 |
|
|
koliko je trebalo da bude predviđeno za stranke |
574.609.081,5 |
755.388.943,5 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
574.609.000,0 |
574.609.000,0 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
81,5 |
180.779.943,5 |
|
|
Komentar: izvdajanja računata |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2010 godina |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
655.971.000.000,0 |
762.971.000.000,0 |
|
|
Transferi ostalim nivoima vlasti |
57.395.741.000,0 |
57.395.741.000,0 |
|
|
Transferi organizacijama za obavezno osiguranje |
263.332.533.000,0 |
263.332.533.000,0 |
|
|
osnovica za obračun |
335.242.726.000,0 |
442.242.726.000,0 |
|
|
koliko je trebalo da bude predviđeno za stranke |
502.864.089,0 |
663.364.089,0 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
663.481.000,0 |
663.481.000,0 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-160.616.911,0 |
-116.911,0 |
|
|
Komentar: izvdajanja računata |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2009 godina |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
649.357.997.000,0 |
719.854.143.000,0 |
|
|
Transferi ostalim nivoima vlasti |
57.077.240.000,0 |
57.077.240.000,0 |
|
|
Transferi organizacijama za obavezno osiguranje |
259.806.828.000,0 |
259.806.828.000,0 |
|
|
osnovica za obračun |
332.473.929.000,0 |
402.970.075.000,0 |
|
|
koliko je trebalo da bude |
498.710.893,5 |
604.455.112,5 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
604.481.000,0 |
604.481.000,0 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-105.770.106,5 |
-25.887,5 |
|
|
Komentar: izvdajanja računata |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2008 godina |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
650.174.345.330 |
695.959.075.793 |
|
|
Transferi ostalim nivoima vlasti |
68.407.577.999 |
68.407.577.999 |
|
|
Transferi organizacijama za obavezno osiguranje |
178.681.549.796 |
178.681.549.796 |
|
|
osnovica za obračun |
403.085.217.535 |
448.869.947.998 |
|
|
koliko je trebalo da bude |
604.627.826 |
673.304.922 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
673.155.000 |
673.155.000 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-68.527.174 |
149.922 |
|
|
Komentar: izvdajanja računata |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2007 godina |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
581.841.505.769 |
595.517.786.100 |
|
|
Transferi ostalim nivoima vlasti |
55.795.336.318 |
55.795.336.318 |
|
|
Transferi organizacijama za obavezno osiguranje |
147.388.941.664 |
147.388.941.664 |
|
|
osnovica za obračun |
378.657.227.787 |
392.333.508.118 |
|
|
koliko je trebalo da bude predviđeno za stranke |
567.985.842 |
588.500.262 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
585.379.000 |
585.379.000 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-17.393.158 |
3.121.262 |
|
|
Komentar: izvdajanja računata |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2006 godina |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
521.269.000.000 |
505.820.602.000 |
|
|
Tekući transferi |
182.794.594.000 |
182.794.594.000 |
|
|
osnovica za obračun |
338.474.406.000 |
323.026.008.000 |
|
|
koliko je trebalo da bude predviđeno za stranke |
507.711.609 |
484.539.012 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
547.298.000 |
547.298.000 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-39.586.391 |
-62.758.988 |
|
|
Komentar: izvdajanja nepravilno računata u odnosu na ukupne rashode, |
|||
|
|
|
|
|
|
2005 godina |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
432.999.000.000 |
400.767.778.000 |
|
|
Tekući transferi |
181.662.183.000 |
181.662.183.000 |
|
|
osnovica za obračun |
251.336.817.000 |
219.105.595.000 |
|
|
koliko je trebalo da bude predviđeno za stranke |
377.005.226 |
328.658.393 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
330.000.000 |
330.000.000 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
47.005.226 |
-1.341.608 |
|
|
Komentar: izvdajanja računata u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2004 godina |
budžet primanja |
budžet izdaci |
|
|
ukupno |
329.325.866.000 |
407.228.695.173 |
|
|
Transferi ostalim nivoima vlasti |
62.052.774.000 |
62.052.774.000 |
|
|
Transferi organizacijama za obavezno osiguranje |
88.055.667.000 |
88.055.667.000 |
|
|
osnovica za obračun |
179.217.425.000 |
257.120.254.173 |
|
|
koliko je trebalo da bude predviđeno za stranke |
268.826.138 |
385.680.381 |
|
|
predviđeno zakonom za stranke |
341.671.000 |
341.671.000 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-72.844.863 |
44.009.381 |
|
|
Komentar: nejasno u odnosu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kriterijum prihod budžeta |
kriterijum rashod budžeta |
|
|
2004-2010 koliko je trebalo izdvojiti |
3.327.731.622 |
3.728.502.171 |
|
|
2004-2010 koliko je izdvojeno za stranke |
3.745.465.000 |
3.745.465.000 |
|
|
vraćeno više isplaćeno u 2006 |
62.758.988 |
62.758.989 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-354.974.390 |
45.796.160 |
|
|
|
|
|
|
|
|
kriterijum prihod budžeta |
kriterijum rashod budžeta |
|
|
2004-2011 koliko je trebalo izdvojiti |
3.902.340.704,0 |
4.483.891.114,9 |
|
|
2004-2011 koliko je izdvojeno |
4.320.074.000,0 |
4.320.074.000,0 |
|
|
vraćeno više isplaćeno u 2006 |
62.758.988 |
62.758.989 |
|
|
razlika ("-" predstavlja gubitak |
-354.974.308,0 |
226.576.103,9 |
|
|
|
|
|
|
|
Zaključak: Ili su predviđena izdvajanja iz budžeta za 2011 manja za 180 miliona dinara nego što treba da budu, ili su stranke u proteklih 6 godina dobile 355 miliona dinara više nego što je trebalo na osnovu Zakona o finansiranju političkih stranaka. |
|||
